14. 5 kwietnia 2006 - SM14 | Drukuj |  E-mail
sobota, 22 pa¼dziernika 2005
XIV Spotkania Mediewistyczne

5 kwietnia 2006, IBL PAN
Warszawa, Nowy Świat 72, Pałac Staszica, sala 144

Historia     i     narracja.    

Åšredniowieczna    rzeczywistość przedstawiona


organizuje Prof. Jacek Banaszkiewicz (Uniwersytet Warszawski)


 
Program

10,30.  Dr PaweÅ‚ ÂŻmudzki (Instytut Historyczny UW)

MÅ‚odzi wojownicy - więź wspólnotowa i struktura grupy w narracjach kronikarskich.
 

11,00.  Mgr PaweÅ‚ Derecki (Instytut Historyczny UW)

Alleluja! Alleluja! Alleluja! Święty German kontra Sasi i Piktowie.
 

11,30Dr Robert Bubczyk (Instytut Kulturoznawstwa UMCS)

Prezentacja książki: Szachy i rycerze. O grach planszowych w angielskiej kulturze wyższej późniejszego Å›redniowiecza, Lublin 2005.
 

12,00- 12,30   Przerwa 

12,30.  Prof. Jacek Banaszkiewicz (Instytut Historyczny UW)

Theatrum rituale Konrada II? Wipon o pierwszych czynach władcy.
 

13,00. Dr Michał Tomaszek (Instytut Historii UMCS)

Klasztor w Brauweiler – fundatorzy Ezzonidzi i wspólnota mnichów.
 

13,30. Mgr Anna Gronowska (Instytut Kultury Polskiej UW)

Rycerskie przechwaÅ‚ki i obietnice – Å›wiadectwa epickie i historiograficzne.
 

14,00-15,30  Dyskusja



Dorota Boni
Sprawozdanie
XIV Spotkania Mediewistyczne zostaÅ‚y zorganizowane przez prof. Jacka Banaszkiewicza w Instytucie BadaÅ„ Literackich PAN. Referenci: historycy i kulturoznawcy w swoich wystÄ…pieniach przede wszystkim analizowali warstwÄ™ fabularnÄ… źródeÅ‚ Å›redniowiecznych. Spotkanie poprowadziÅ‚ docent Andrzej DÄ…brówka z Instytutu BadaÅ„ Literackich PAN.

Dr PaweÅ‚ ÂŻmudzki z IH UW przedstawiÅ‚ referat pt. MÅ‚odzi wojownicy – więź wspólnotowa i struktura grupy w narracjach kronikarskich. W wystÄ…pieniu odwoÅ‚ywaÅ‚ siÄ™ do różnorodnych źródeÅ‚ – przede wszystkim do Galla Anonima, który opisuje mÅ‚odość wspaniale siÄ™ zapowiadajÄ…cego BolesÅ‚awa Krzywoustego. Podobnie Kosmas przedstawiÅ‚ mÅ‚odego BrzetysÅ‚awa. Referent zwróciÅ‚ uwagÄ™ na fakt wystÄ™powania podobnych elementów w opisie grup mÅ‚odych wojowników, którzy w wielu źródÅ‚ach podejmujÄ… dziaÅ‚ania potajemnie, Å‚atwo wpadajÄ… w szaÅ‚ bitewny. ZauważyÅ‚, że we wszystkich przywoÅ‚anych utworach mÅ‚odzi wojownicy przeciwstawiani sÄ… dorosÅ‚ym.

Mgr PaweÅ‚ Derecki w wystÄ…pieniu zatytuÅ‚owanym Alleluja! Alleluja! Alleluja! ÅšwiÄ™ty German kontra Sasi i Piktowie zanalizowaÅ‚ epizod z życia Å›wiÄ™tego Germana, biskupa Auxerre przedstawiony przez Konstancjusza z Lyonu w Vita Germani. Prelegent stwierdziÅ‚, że celem autora nie byÅ‚o wierne opisanie rzeczywistych wydarzeÅ„, ale skonstruowanie opowieÅ›ci zgodnej z wymogami hagiografii. ÅšwiÄ™ty German woÅ‚ajÄ…c na polu bitwy “Alleluja!” odwoÅ‚uje siÄ™ do pomocy boskiej, wrogowie wpadajÄ… w popÅ‚och i ponoszÄ… klÄ™skÄ™.

Referat prof. Jacka Banaszkiewicza byÅ‚ polemikÄ… z “szkoÅ‚Ä… Gerda Althoffa” – niemieckiego badacza, który postrzega rzeczywistość Å›redniowiecznÄ… jako silnie zrytualizowanÄ…. Opis drogi Konrada II na koronacjÄ™ zawarty w  Gesta Chuonradi II imperatoris Wipona, Althoff interpretuje jako odzwierciedlenie inscenizacji, która miaÅ‚a miejsce w rzeczywistoÅ›ci. Natomiast prof. Banaszkiewicz zwróciÅ‚ uwagÄ™, że podobne elementy jak u Wipona wystÄ™pujÄ… w różnych źródÅ‚ach, nie tylko Å›redniowiecznych. Pojawienie siÄ™ takich postaci jak wdowa, sierota czy biedak i udzielenie im przez wÅ‚adcÄ™ pomocy ma przede wszystkim na celu ukazanie wÅ‚adcy jako sprawiedliwego i kierujÄ…cego siÄ™ chrzeÅ›cijaÅ„skim wspóÅ‚czuciem. W opisie Wipona Konrad II udowadnia, że jest godny korony królewskiej, gdy decyduje siÄ™ zaburzyć przebieg uroczystoÅ›ci, aby pomóc zatrzymujÄ…cym go biedakom. WedÅ‚ug prof. Banaszkiewicza opisane zdarzenia organizuje fabuÅ‚a, a nie ryt czy inscenizacja.

Podczas konferencji odbyÅ‚a siÄ™ prezentacja książki Szachy i rycerze. O grach planszowych w angielskiej  kulturze wyższej późniejszego Å›redniowiecza. Autor, dr Robert Bubczyk z Instytutu Kulturoznawstwa Uniwersytetu Marii Curie-SkÅ‚odowskiej, przybliżyÅ‚ treść poszczególnych rozdziaÅ‚ów książki. InspiracjÄ… do napisania książki byÅ‚y artykuÅ‚y prof. Jacka Banaszkiewicza poÅ›wiÄ™cone grom. Dr Bubczyk podkreÅ›liÅ‚, że szachy nie byÅ‚y dla rycerstwa angielskiego jedynie popularnÄ… rozrywkÄ…, miaÅ‚y też walory edukacyjne. W późnoÅ›redniowiecznej Anglii umiejÄ™tność gry w szachy stawiano na równi z innymi zajÄ™ciami rycerskimi.

Dr MichaÅ‚ Tomaszek z Instytutu Historii UMCS zatytuÅ‚owaÅ‚ swoje wystÄ…pienie Klasztor w Brauweiler – fundatorzy Ezzonidzi i wspólnota mnichów. ZwróciÅ‚ uwagÄ™ na ciekawe wÄ…tki w Fundatio monasterii brunwilarensis,  pochodzÄ…cym z koÅ„ca XI wieku. W tym utworze najważniejszymi postaciami sÄ… Ezzon i Matylda, arystokratyczna para zaÅ‚ożycieli klasztoru benedyktynów w Brauweiler. Dla wspólnoty mnichów sÄ… oni nie tylko pierwszymi dobroczyÅ„cami, ale także umacniajÄ… klasztor. Utwór przekazuje, że fundatorzy praktykowali ideaÅ‚y życia chrzeÅ›cijaÅ„skiego w stanie Å›wieckim i że mnisi powinni modlić siÄ™ nie tylko za nich, ale nawet do nich jako do protektorów fundacji.

Referat mgr Anny Gronowskiej z Instytutu Kultury Polskiej UW zatytuÅ‚owany byÅ‚ Rycerskie przechwaÅ‚ki i obietnice – Å›wiadectwa epickie i historiograficzne. Prelegentka zwróciÅ‚a uwagÄ™, że pewien schemat wydarzeÅ„ pojawia siÄ™ w różnorodnych źródÅ‚ach Å›redniowiecznych, zwÅ‚aszcza w epice rycerskiej. WÄ…tek przechwaÅ‚ek, wypowiedzianych czÄ™sto na uczcie, które rycerz nieoczekiwanie musi speÅ‚nić, wystÄ™puje u Galla Anonima – BolesÅ‚aw zagrzewa swoich wojowników do boju przypominajÄ…c im ich wÅ‚asne przechwaÅ‚ki na uczcie. WÅ‚aÅ›nie na wieczornych biesiadach czÄ™sto zdarza siÄ™, że rycerze przechwalajÄ… siÄ™ swoimi wspaniaÅ‚ymi umiejÄ™tnoÅ›ciami – potem zostajÄ… zmuszeni do ich okazania. Tak zdarzyÅ‚o siÄ™ np. w Beowulfie – gÅ‚ówny bohater w swojej deklaracji na uczcie w obecnoÅ›ci króla mówi, że może pokonać potwora Grendela bez miecza i tarczy – i jest zmuszony dowieść swoich sÅ‚ów.

Po referatach odbyÅ‚a siÄ™ dyskusja. Zauważono, że referenci stosujÄ… w badaniach historycznych metody, których wczeÅ›niej używali tylko historycy literatury. Prof. Teresa MichaÅ‚owska z Instytutu BadaÅ„ Literackich PAN przypomniaÅ‚a rozróżnienie miÄ™dzy historiÄ… ( to co prawdziwe) a fabuÅ‚Ä… ( fabula – to, co zmyÅ›lone), stworzone w retoryce starożytnej.
Dr Wojciech Brojer  z IH PAN zaznaczyÅ‚, że takie rozgraniczenie jest teoretyczne, bo historia jest czÄ™sto, o ile nie zawsze narzÄ™dziem perswazji. Inni dyskutanci podnosili trudnÄ… kwestiÄ™ tendencyjnoÅ›ci źródeÅ‚, wskazywali na uniwersalność motywu grupy mÅ‚odzieÅ„czej – przywoÅ‚ywano przy tej okazji np. poematy homeryckie.
            Chociaż wszyscy referenci odwoÅ‚ywali siÄ™ do podobnych metod, to wystÄ…pienia byÅ‚y bardzo różnorodne. PowoÅ‚ywano siÄ™ na źródÅ‚a odlegÅ‚e od siebie gatunkowo i czasowo, co dowodzi że zwrócenie uwagi na fabularne cechy tekstu daje duże możliwoÅ›ci badawcze.

Ostatnia aktualizacja ( sobota, 20 maja 2006 )
< Poprzedni   NastÄ™pny >
Mambo is Free Software released under the GNU/GPL License.