|
Streszczenia 5 spotkania |
| Drukuj |
|
E-mail
|
|
poniedziaek, 30 maja 2005 |
|
Strona 2 z 2
Andrzej Wicher (Łódź)
Spór o Chaucera - wybrane problemy.
Tekst niniejszy zainspirowany został statuą św Jana (Ewangelisty) trzymającego krzyż, na którym umieszczony został wizerunek węża. Rzeźba ta (a raczej jej kopia) pochodząca z 1816 r. stoi w pobliżu rynku w Katowicach. Pierwsza część mojej analizy poświęcona jest poprawnej interpretacji znaczenia tegoż właśnie zabytku, a także symbolice węża powiązanej z symboliką krzyża, i orła, który jest atrybutem św Jana Ewangelisty. Następnie przechodzę do omówienia podobnego zespołu symbolicznego w twórczości angielskiego poety z XIV wieku, Geoffreya Chaucera, przy czym szczególną uwagę zwracam na jego poematy epickie "Troilus i Kresyda", i "Dom sławy" oraz niektóre z jego "Opowieści kanterberyjskich". Praca zawiera również częste odnośniki do mitologii greckiej i baśni ludowych.
Cezary K.Święcki (Berlin)
Kultura piśmienna wcześniejszego średniowiecza w Polsce.
W referacie przedstawione zostanie zwięźle i na ile możliwe w porządku chronologicznym to wszystko, co składało się na kulturę piśmienną państwa piastowskiego począwszy od chwili przyjęcia religii chrześcijańskiej do końca XII stulecia.
Wspomniane zatem będą zapiski o pierwszych kodeksach przywiezionych do Polski przez obcych duchownych i misjonarzy, dyplom Dagome iudex jako najdawniejszy zabytek rodzimego piśmiennictwa, oraz wczesna, częściowo wywodząca swą genezę jeszcze z X wieku literatura hagiograficzna oraz rocznikarska.
Rozpoznane zostaną cenne, obecnie przechowywane poza krajem XI-wieczne manuskrypty związane z dworem Mieszka II: bogato iluminowane Psalterium Egberti z dołączonym doń zbiorem modlitw księżnej Gertrudy i Ordo Romanus, podręcznik liturgii darowany synowi Chrobrego przez Matyldę Szwabską, ponadto rękopisy biblioteki katedralnej w Gnieźnie, reprezentowane chociażby przez bawarskie Missale plenarium czy Codex aureus Gnesnensis, luksusową fundację Władysława Hermana, podobnie jak złoty ewangeliarz kościoła płockiego, tzw. pułtuski, i sakramentarz opactwa w Tyńcu.
Mowa będzie o inwentarzach skarbca i biblioteki katedry na Wawelu, zapisanych w początkach XII wieku na kartach krakowskiego kodeksu zawierającego Collectio Tripartita Iwona z Chartres, o księgozbiorach katedralnych Poznania i Wrocławia z najstarszymi egzemplarzami datowanymi na przełom wieków XI/XII, o zasobach rękopiśmiennych Płocka (z biblią świadczącą o istnieniu na miejscu warsztatu pisarskiego), i Kruszwicy, ze wspaniale ilustrowaną całostronicowymi miniaturami księgą ewangelii. Omówię gesta królów i książąt polskich anonimowego mnicha prowansalskiego z otoczenia Bolesława Krzywoustego, powiem o „złotej bulli języka polskiego” wystawionej dla arcybiskupa Jakuba ze ÂŻnina, przypuszczalnego autora legendy De sancto Adalberto episcopo, o liście biskupa krakowskiego Mateusza do Bernarda z Clairvaux, o pieśni Bogurodzica – arcydziele powstałym według mnie w środowisku płockich benedyktynów, o rękopisach benedyktyńskich z Lubinia, kanonickich z Trzemeszna i cysterskich z Lądu. Przypomniany wreszcie zostanie poemat epicki o dziejach palatyna śląskiego Piotra Włostowica, tzw. Carmen Mauri, o którym okruchy informacji przekazały późniejsze źródła historyczne, a także opowieść o Walterze Udałym, komesie na Tyńcu, kronika Mistrza Wincentego, do którego być może należały księgi zanotowane w krakowskim egzemplarzu Glossa super Leviticum, inskrypcje kamienne i metalowe oraz piśmiennictwo urzędowe – dokumenty wczesnego średniowiecza.
Ważniejsza literatura (w porządku alfabetycznym)
1.Anonim tzw.Gall, Kronika polska, przeł. Roman Grodecki, oprac. Marian Plezia, Wrocław 1996.
2.„Bogurodzica”, oprac. Jerzy Woronczak, Ewa Ostrowska, Hieronim Feicht, Wrocław 1962.
3.Budkowa Zofia, Początki piśmiennictwa w Polsce X-XIw., w: „Analecta Cracoviensia” VII, 1975.
4.Budkowa Zofia, Początki polskiego rocznikarstwa, w: „Studia Źródłoznawcze” II, 1958.
5.Budkowa-Kozłowska Zofia, Repertorium polskich dokumentów doby piastowskiej, Z.1 do końca wieku XII, Kraków 1937. 6.Głombiowski Karol, Szwejkowska Helena, Książka rękopiśmienna i biblioteka w starożytności i średniowieczu, Warszawa 1971.
7.Hornowska Maria, Zdzitowiecka-Jasieńska Halina, Zbiory rękopiśmienne w Polsce średniowiecznej, Warszawa 1947.
8.Kronika Thietmara, tłum. Marian Zygmunt Jedlicki, Kraków 2002.
9.Kronika wielkopolska, tłum. Kazimierz Abgarowicz, wstęp Brygida Kürbis, Warszawa 1965.
10.Kürbis Brygida, O życiu religijnym w Polsce X-XII wieku, w: Pogranicza i konteksty literatury polskiego średniowiecza, red. Teresa Michałowska, Wrocław 1989.
11.Kürbis Brygida, Pisarze i czytelnicy w Polsce XII i XIII wieku, w: Polska dzielnicowa i zjednoczona. Państwo, społeczeństwo, kultura, red. Aleksander Gieysztor, Warszawa 1972.
12.Kürbisówna Brygida, Książki, skryptoria i biblioteki. II Polska, w: Słownik starożytności słowiańskich, T.II F-K, Wrocław 1964.
13.Labuda Gerard, Źródła, sagi i legendy do najdawniejszych dziejów Polski, Warszawa 1960.
14.Michałowska Teresa, Ego Gertruda. Studium historycznoliterackie, Warszawa 2001.
15.Michałowska Teresa, Średniowiecze, Warszawa 1995.
16.Michałowski Roman, Princeps fundator. Studium z dziejów kultury politycznej w Polsce X-XIIIwieku, Warszawa 1989.
17.Mistrz Wincenty (tzw. Kadłubek), Kronika polska, przeł. i oprac. Brygida Kürbis, Wrocław 1992.
18.Nowowiejski Antoni Julian, Płock. Monografia historyczna, Płock 1930.
19.Piśmiennictwo czasów Bolesława Chrobrego, tłum.Kazimierz Abgarowicz, wstęp Jadwiga Karwasińska, Warszawa 1966.
20.Potkowski Edward, Książka rękopiśmienna w kulturze Polski średniowiecznej, Warszawa 1984.
21.Rył Jadwiga, Katalog rękopisów Biblioteki Katedralnej w Gnieźnie, w: „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” T.45, 1982.
22.Sawicka Stanisława, Straty wojenne zbiorów polskich w dziedzinie rękopisów iluminowanych, Warszawa 1952.
23.Semkowicz Władysław, Paleografia łacińska, Kraków 1951.
24.Vetulani Adam, Krakowska Biblioteka katedralna w świetle swego inwentarza z r.1110, w: „Slavia Antiqua” T.IV, 1953.
25.Walicki Michał, Iluminacje i oprawy rękopisów, w: Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku. Dzieje sztuki polskiej, red. Michał Walicki, T.1, Warszawa 1971.
26.Woronczak Jerzy, Wpływy francuskie na piśmiennictwo polskie do końca XIIIw., w: Studia o literaturze średniowiecza i renesansu, Wrocław 1994.
Witold Wojtowicz (Szczecin):
"Oralność tzw. Carmen Mauri "
Tekst wystąpienia koncentrować się będzie na zagadnieniu obecności znaczeń konstytuowanych przez dyskurs oralny, układów tematycznych, przebiegu opowieści czy charakterystycznego dlań sposobu tworzenia postaci w zrekonstruowanym przez Ryszarda Ganszyńca poemacie Carmen Mauri. Podejmę zatem myśl o preegzystencji tekstu wernakularnego, jego pierwotnie oralnym charakterze, który przynajmniej w jakiejś mierze został przechowany w zaginionym łacińskojęzycznym wzorze czy wzorcach, wykorzystanych przez autora Cronica Petri Comitis.
|
|
Ostatnia aktualizacja ( wtorek, 11 padziernika 2005 )
|
|
|