|
Streszczenia X Spotkań |
| Drukuj |
|
E-mail
|
|
poniedziaek, 30 maja 2005 |
|
Strona 1 z 2 10
26 stycznia 2005 (środa, godz. 10,30-16,00)
Polskie badania nad średniowieczną literaturą angielską
(organizuje Prof. Andrzej Wicher, Łódź)
Rafał Borysławski
Erotyka a myślenie magiczne w zagadkach staroangielskich
Księga z Exeter, staroangielski manuskrypt z przełomu pierwszego i drugiego tysiąclecia, oprócz wspaniałych przykładów wczesnoangielskiej poezji elegijnej i religijnej, zawiera również ponad dziewięćdziesiąt poetyckich zagadek. Ich rozwiązania, nierzadko do dzisiaj niesprecyzowane bądź sporne, stanowią intrygujące odbicie nie tylko ówczesnej materialnej rzeczywistości, ale i sposobu postrzegania świata. Pośród zagadek z Exeter znaleźć można również i takie, które w sposób mniej lub bardziej zawoalowany podejmują tematykę erotyczną, łącząc ją zwykle ze sferą humoru i pozornie nieskrępowanej radości.
Celem prezentacji jest przedstawienie owej grupy zagadek i przedyskutowanie ich związków z myśleniem magicznym, które jest silnie zaznaczone w zachowanym wczesnoangielskim piśmiennictwie, ale które jest również jednym z podstawowych elementów mechanizmu poetyckiej zagadki wczesnośredniowiecznej. Erotyczne zagadki z Księgi z Exeter, poprzez przemieszanie seksualności z żartem słownym, szczególnie dobitnie pokazują połączenia zagadki jako formy literackiej z myśleniem magicznym i związanymi z nim kwestiami hermetyczności i siły sprawczej tekstu
Podczas prezentacji zamierzam wykorzystać i przedstawić własne próby tłumaczeń zagadek staroangielskich na język polski.
Bibliografia (wybór):
Aristotle, The Art of Rhetoric, tłum. John Henry Freese (London: William Heinemann Ltd, 1967).
Cameron, M. L., “Bald’s Leechbook: Its Sources and Their Use in its Compilation,” Anglo-Saxon England, 12, 1985.
Fry, Donald K., “Exeter Book Riddle Solutions,” Old English Newsletter, 15, 1981.
Frye, Northrop, Spiritus Mundi. Essays on Literature, Myth, and Society, (Bloomington and London: Indiana University Press, 1976).
Huizinga, Johan, Homo Ludens. Zabawa jako źródło kultury, tłum. Maria Kurecka, Witold Wirpsza (Warszawa: CZytelnik, 1998).
Magennis, Hugh, “Attitudes to Sexuality in Old English Prose and Poetry,” Leeds Studies in English, 26, 1995.
Muir, Bernard J., red., The Exeter Anthology of Old English Poetry, Volume I, Texts, (Exeter: University of Exeter Press, 1994).
Muir, Bernard, red., The Exeter Anthology of Old English Poetry, Volume II, Commentary, (Exeter: University of Exeter Press, 1994).
Robinson, Fred C., “Artful Ambiguities in the Old English ‘Book-Moth’ Riddle,” w: Lewis E. Nicholson and Dolores Warwick Frese, red., Anglo-Saxon Poetry: Essays in Appreciation: for John C. McGalliard, (Notre Dame: University of Notre Dame Press, 1975).
Stewart, Ann Harleman, “Double Entendre in the Old English Riddles,” Lore and Language, 3, 1983.
Tanke, John W., “Wonfeax wale. Ideology and Figuration in the Sexual Riddles of the Exeter Book,” w: Britton J. Harwood and Gillian R. Overing, red., Class and Gender in Early English Literature, (Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press, 1994).
Williams, Edith Whitehurst, “What’s So New about the Sexual Revolution? Some Comments on Anglo-Saxon Attitudes toward Sexuality in Women Based on Four Exeter Book Riddles,” w: Helen Damico and Alexandra Hennessey Olsen, red., New Readings on Women in Old English Literature, (Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press, 1990).
Williamson, Craig, red., The Old English Riddles of the Exeter Book, (Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1977).
Williamson, Craig, tłum. i red.., A Feast of Creatures. Anglo-Saxon Riddle Songs, (London: Scolar Press, 1983).
Anna Czarnowus
,,TAM PRZEZ PRZYPADEK W TŁUMIE INNYCH LUDZI / SPOTKAŁ LAJOSA I GO ZAMORDOWAŁ’’:
EDYP ŚREDNIOWIECZNY W ,,OBLĂŠÂŻENIU TEB’’ JOHNA LYDGATE’A
Oblężenie Teb Johna Lydgate’a (1373?- 1445?) było pierwszą kontynuacją Opowieści kanterberyjskich Geoffreya Chaucera. Za źródło tego poematu uznawana jest anonimowa redakcja prozą starofrancuskiego Romansu o Tebach oraz Tebaida Stacjusza. Oblężenie Teb wpisuje się w tradycję opisywania upadku miast dawnych. Pobrzmiewają w nim echa O pocieszeniu jakie daje filozofia, co nie jest zaskakujące, jeżeli się weźmie pod uwagę to, jak bardzo dzieło Boecjusza inspirowało samego Chaucera.
Edyp u Lydgate’a jest co prawda przedstawiony jako monstrum moralne, ale nie jest on świadomy występków, jakie popełnia. Można go w pewnym stopniu przyrównać do głównego bohatera starofrancuskiego romansu Robert le Diable, czy też do Pana Gowthera ze średnioangielskiej wersji tej opowieści. U Lydgate’a, tak, jak w Chaucerowskiej Opowieści Rycerza, o przeznaczeniu bohatera decyduje wpływ Saturna i Marsa. Edyp zabija swojego ojca, Lajosa, podczas turnieju, a więc nie może być obarczony winą za ten nieszczęśliwy zbieg okoliczności. Co więcej, to parlament tebański decyduje o zawarciu małżeństwa przez Jokastę i jej syna. Lydgate podkreśla też wielokrotnie, że wszyscy ci, którzy popełniają kazirodztwo świadomie, o wiele bardziej zasługują na karę niż Edyp. Inne niewinne postaci powtarzające los Edypa, Gregorius z poematu Hartmanna von Aue czy św. Julian Szpitalnik ze Złotej legendy, mają jednak, w przeciwieństwie do bohatera Oblężenia Teb, możliwość odkupienia swoich win.
WYBRANA BIBLIOGRAFIA:
Boecjusz, Anicius Manlius Severinus. O pocieszeniu jakie daje filozofia. Tłum. Witold Olszewski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962.
de Voragine, Jakub. Złota legenda. Wybór. Tłum. Janina Pleziowa. Red. Marian Plezia. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1983.
Hopkins, Andrea. The Sinful Knights. A Study in Middle English Penitential Romance. Oxford: Clarendon Press, 1990.
Löseth, Eilert (red.). Robert le Diable. Roman d’Aventures. Paris: Librairie de Firmin Didot, 1901.
Lydgate, John. The Siege of Thebes. Red. Robert R. Edwards. <http.//www.lib.rochester.edu/camelot/teams/thebtxl.htm>.
Mills, Maldwyn (red.). Sir Gowther w Six Middle English Romances. London and Rutland, Vermont: J. M. Dent, Charles E. Tuttle, 1973.
Mora- Lebrun, Francine (red.). Le Roman de Thèbes. Paris: Librarie Nationale Francaise, 1995.
Williams, David. Deformed Discourse. The Function of the Monster in Medieval Thought and Literature. Exeter: University of Exeter Press, 1996.
|
|
Ostatnia aktualizacja ( wtorek, 11 padziernika 2005 )
|
|
|