Mediewistyka - ÂŚredniowiecze, historia, badania.

11 maja 2005
Warszawa, ul. Nowy Ĺwiat 72, PaĹac Staszica, sala im. Mickiewicza (144)
"Deo cantando cum Cytarista".
W piÄÄsetlecie Ĺmierci bĹ. WĹadysĹawa z Gielniowa.
(organizuje Prof. Roman Mazurkiewicz, Kraków)

Program
(ten program z godzinami wystÄpieĹ)

1. Prof. dr hab. WiesĹaw Wydra (UAM, PoznaĹ)
O WĹadysĹawie z Gielniowa – po piÄtnastu latach.

2. O. prof. dr. hab. WiesĹaw Franciszek Murawiec (PAT, Kraków)
ROZWÓJ KULTU BĹ. WĹADYSĹAWA Z GIELNIOWA UWIEĹCZONY BEATYFIKACJĂË W 1750 R.
(STRESZCZENIE)
    RYS BIOGRAFICZNY. BĹ. WĹadysĹaw z Gielniowa ĹźyĹ od ok. 1440 do 1505 roku. UrodziĹ siÄ w Gielniowie, w archidiecezji gnieĹşnieĹskiej (w dzisiejszej diecezji radomskiej), jako syn Piotra, zapewne mieszczanina. UczyĹ siÄ w miejscowej szkole parafialnej i przez pewien czas w nieznanej bliĹźej szkole w Krakowie, byÄ moĹźe katedralnej. Do Zakonu Braci Mniejszych (zwanych w Polsce bernardynami) wstÄpiĹ w 1462 r. w Warszawie i po rocznym nowicjacie zĹoĹźyĹ Ĺluby i przyjÄĹ imiÄ zakonne WĹadysĹaw. O jego poczÄtkowym Ĺźyciu i dziaĹalnoĹci w zakonie, do roku 1487, nic nie wiadomo. Zapewne w latach szeĹÄdziesiÄtych XV w. PrzygotowywaĹ siÄ do kapĹaĹstwa i przyjÄĹ ĹwiÄcenia prezbiteratu (ok. 1464-1466). PóĹşniejsza jego dziaĹalnoĹÄ kaznodziejska i wielka sĹawa na tym polu, pozwalajÄ sÄdziÄ, Ĺźe juĹź wkrótce po ĹwiÄceniach kapĹaĹskich pracowaĹ jako kaznodzieja w róĹźnych klasztorach bernardyĹskich. W roku 1487 przebywaĹ w konwencie Ĺw. Bernardyna w Krakowie i zbieraĹ materiaĹ o kulcie bĹ. Szymona z Lipnicy. W tym samym roku zostaĹ wikariuszem (prowincjaĹem) polskiej wikarii bernardynów (1487-1490 i 1496-1499). Jako wikariusz napisaĹ w roku 1488 konstytucje dla bernardynów w Polsce, zatwierdzone przez wizytatora generalnego Ludwika de la Turre, a takĹźe przez kapituĹÄ generalnÄ zakonu w Urbino (1490), w której braĹ udziaĹ, i w Mediolanie (1498). Jako przeĹoĹźony prowincjalny (wikariusz) przyjÄĹ dwie fundacje: klasztoru w PoĹocku (1498) i w SkÄpem (1498). Ostatnie lata Ĺźycia (1504-1505) spÄdziĹ w klasztorze Ĺw. Anny w Warszawie, jako jego przeĹoĹźony i gĹówny kaznodzieja. ZmarĹ w 1505 r., wkrótce po wielkopiÄtkowym kazaniu, podczas którego rozwaĹźaĹ MÄkÄ PaĹskÄ z wiernymi i popadĹ w ekstazÄ.
    KULT POĹMIERTNY. Wkrótce po Ĺmierci, w latach 1505-1522 wierni czcili WĹadysĹawa jak ĹwiÄtego, wpisujÄc do osobnej ksiÄgi liczne uzdrowienia, których doznali za jego poĹrednictwem. W dowód wdziÄcznoĹci umieszczali przy jego grobie „wota” czyli tabliczki drewniane, srebrne, a niekiedy zĹote, wzglÄdnie zapalone Ĺwiece. Takie nawroty oĹźywionego kultu byĹy zwiÄzane miÄdzy innymi z klÄskami elementarnymi w latach dwudziestych tegoĹź wieku, a nastÄpnie podczas wojny póĹnocnej, na poczÄtku wieku XVIII i w poĹowie wieku w latach czterdziestych. Ogromne, jak na owe czasy, rzesze mieszkaĹców stolicy, wraz z burmistrzem, radÄ miasta i duchowieĹstwem braĹy wówczas udziaĹ w procesjach z koĹcioĹa kolegiaty Ĺw. Jana (dziĹ katedralnego) do grobu bĹ. WĹadysĹawa w koĹciele Ĺw. Anny. Takie i podobne naboĹźeĹstwa, angaĹźujÄce wiÄkszoĹÄ mieszkaĹców stolicy, celem wyraĹźenia powszechnego kultu, stawaĹy siÄ waĹźnÄ podstawÄ staraĹ o beatyfikacjÄ. W roku 1705 na proĹbÄ rajców i burmistrza, oficjaĹ warszawski, Stefan Wierzbowski, wydaĹ dekret, potwierdzajÄcy publiczny kult Gielniowczyka i ogĹosiĹ go patronem stolicy. WyznaczyĹ na dzieĹ 3 maja uroczystoĹÄ bĹagalnÄ do patrona Warszawy, z udziaĹem wszystkich zakonów i mieszkaĹców stolicy[1].
            Ostateczne zakoĹczenie procesu beatyfikacyjnego na szczeblu diecezjalnym miaĹo miejsce w 1748 r., kiedy to zebrano wszystkie materiaĹy o kulcie publicznym WĹadysĹawa, spisane przez komisjÄ beatyfikacyjnÄ i zawieziono do Rzymu wraz z listami od króla i ordynariusza poznaĹskiego, jako najwyĹźszych wĹadz w kraju i w diecezji WĹadysĹawa. Na tej podstawie papieĹź Benedykt XIV wydaĹ dekret beatyfikacyjny WĹadysĹawa z Gielniowa (11.02.1750), zezwalajÄc na oficjum brewiarzowe i wĹasny formularz mszalny o nowo bĹogosĹawionym.
            Sto lat temu, w czterechsetlecie Ĺmierci bĹ. Gielnowczyka, WĹadysĹaw KorotyĹski (1905) napisaĹ w „Kurierze Warszawskim”: ZnikĹy kosztowne wota, przepadĹ bez Ĺladu jedyny jego prawdziwy wizerunek, wykuty na kamieniu grobowym; nawet celÄ, w której ĹźyĹ i umarĹ, lekkomyĹlnie zburzono ... PozostaĹa tylko pieĹĹ Ĺźywa. Jakby nie przed czterystu laty, ale wczoraj napisana. SprawdziĹy siÄ o nim sĹowa Wajdeloty: PĹomieĹ rozgryzie malowane dzieje, skarby mieczowi spustoszÄ zĹodzieje. PieĹĹ ujdzie caĹo[2].
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Informacje historyczne na temat rozwoju kultu bĹ. WĹadysĹawa opieram w tym artykule przede wszystkim na przekazach ĹşródĹowych rÄkopiĹmiennych i drukowanych. NaleĹźÄ do nich najczÄĹciej cytowane w tym artykule: Akta procesu beatyfikacyjnego bĹ. WĹadysĹawa z Gielniowa, 1632-1637 (Archiwum Prowincji oo. Bernardynów w Krakowie Rkp. S-wa-11); Acta processus b. Ladislai a Gielniów, 1729, k. 1-393 Bibl. Instytutu BadaĹ Literackich PAN w Warszawie sygn. Fundacja Michalskiego 266, k. 1-393); Fasc. Teka KorotyĹskich V-418 (Wojewódzkie Archiwum PaĹstwowe w Warszawie – ul. Krzywe KoĹo); Kronika zakonnej prowincji Jana z Komorowa pt. Memoriale Ordinis Fratrum Minorum …, wyd. K. Liske I A. Lorkiewicz, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 5, Lwów 1888, s. 1-418. Ponadto opracowanie Wincentego Morawskiego pt. Lucerna perfectionis christianae sive vita B. Ladislai Gielniovii … (Varsaviae 1633, s. 1-232).

[2] WĹadysĹaw KorotyĹski, BĹogosĹawiony WĹadysĹaw z Gielniowa, „Kurier Warszawski” Nr 125 z 7 maja 1905 r.

Poprzednia - NastÄpna»

Ostatnia aktualizacja ( wtorek, 11 października 2005 )

< Poprzedni		NastÄpny >

[ WrĂłÄ ]