Terra cognita.

Przestrzeń i jej interpretacja w perspektywie studiów nad przeszłością

Interdyscyplinarne Spotkania Historyczne. Ad fontes IX

Środa Śląska, 22-24.10.2008

Czas i przestrzeń to podstawowe kategorie w opisie ludzkiej egzystencji i – praktyce badawczej historyka. Po spotkaniu poświęconym zagadnieniu pojmowania czasu w przeszłości i w badaniach historycznych (Ad fontes VIII: Tempus fugit…, Wrocław 2007) podejmujemy zatem refleksję nad przestrzenią, jej doświadczeniem w jego różnorodności i dynamice. Przestrzeń to wszak coś więcej niż obszar ziemi. Dla człowieka to przede wszystkim coś, w czym i przez co realizuje on swą wizję siebie i „swoich”. Paradoksalnie, nawet ziemia, konkret pozornie nie redukowalny do gry myśli, dla człowieka nie istnieje w oderwaniu od jego wyobraźni, ambicji, celów życiowych.

Zaproponowany temat spotkania badaczy różnych specjalności wprowadza w rozmaite obszary studiów: historia kultury, antropologia, geografia historyczna, topografia sacrum czy społecznych przestrzeni życia codziennego. Zachęcamy, zgodnie z charakterem cyklu konferencji Ad fontes, by w podanych pod dyskusję Państwa wypowiedziach nie zabrakło refleksji źródłoznawczej i metodologicznej.

               Doświadczenia poprzednich konferencji skłaniają nas wciąż do zmian w formule ich organizacji. Tym razem, by uniknąć nadmiernego rozproszenia rozważań, chcemy zaproponować refleksję w kilku blokach, które obejmą syntetyczne referaty wprowadzające oraz zgłoszone do nich referaty szczegółowe. Mamy nadzieję, że nie przeszkodzi nam to w przeniesieniu do druku atmosfery dyskusji naszych spotkań, a jednocześnie sprzyjać będzie koncentracji na kilku najważniejszych dla danego tematu kwestiach.

W związku z tym prosilibyśmy bardzo o zgłaszanie tematów referatów szczegółowych ze wskazaniem konkretnego bloku (ich spis w załączeniu), w którym miałyby one się znaleźć, wraz z przybliżoną (3-5 zdań) charakterystyką treści wystąpienia (gdyby zamierzenia autora odbiegały od zakresu tematycznego bloku zastrzegamy sobie na tym etapie możliwość poproszenia o wprowadzenie zmian do referatu). Ponieważ w bieżącym roku nasze spotkanie planujemy w październiku, zgłoszenia przyjmujemy do połowy lipca. Chcielibyśmy, by referaty wprowadzające jednocześnie uwzględniały specyfikę zgłoszonych referatów szczegółowych, traktowanych jako próbka kierunków refleksji w obrębie całego środowiska, ale również ukierunkowywały późniejszą dyskusję. Dlatego mamy nadzieję, że zostaną rozesłane uczestnikom w sierpniu, a na referaty szczegółowe będziemy oczekiwać do połowy września.

Utrzymana zostanie forma obrad sprawdzona podczas poprzednich spotkań, a zatem uczestnicy będą mieli okazję zapoznać się z pełną treścią referatów na piśmie przed konferencją, a w jej trakcie referenci przedstawią jedynie główne tezy wystąpienia (3-5 minut) tak, by większość czasu poświęcić na dyskusję, również przewidzianą do publikacji.

               Pozostając z wyrazami szacunku, liczymy na szybkie i owocne spotkanie z Państwem

Organizatorzy

dr Stanisław Rosik  (staszek_rosik   @    yahoo.com)         

dr Przemysław Wiszewski (ppw2   @   poczta.onet.pl)

Komitet naukowy                                                 

Bloki tematyczne

Wprowadzenie: Przestrzeń jako kategoria kulturowa: Adam Nobis.

I. Imago mundi – mundus imaginum: Adam Krawiec.

Geografia, kartografia i światy wyobrażone w ikonografii od antyku do epoki wielkich odkryć geograficznych. Źródła i możliwości interpretacyjne.

II. Kontynenty kulturowe: Lech Leciejewicz, Jerzy Strzelczyk.

               Europeizacja – globalizacja jako strategie badawcze społeczeństw przedindustrialnych.  Kręgi kulturowe jako kontynenty (Europa od Ebro po Łabę?)

III. Nasz „środek świata”: Jacek Dębicki, Rościsław ÂŻerelik.

Historia regionalna: metodyka i aksjologia badań.

IV. Świat – ciało: Marek Cetwiński, Tomasz Wiślicz

Antropologia i symbolika ciała a interpretacja świata. Organologiczne wizje społeczeństw. Makrokosmos – mikrokosmos.

V. Homo viator: Bogdan Rok.

               Geograficzne i kulturowe horyzonty podróży. Wizja świata z perspektywy podróży.

VI. Przestrzeń sakralna: Halina Manikowska.

               Sanktuaria jako obraz świata? Perspektywa doczesna i eschatologiczna

VII. Przestrzenie mityczne: Leszek Słupecki, Jacek Banaszkiewicz (?).

               Człowiek w obliczu Kosmosu – organizacja przestrzeni w mitach.

VIII. Przestrzeń i władza: Andrzej Pleszczyński, Marie Blahova.

                Organizacja przestrzeni władzy.

IX. Vicus, civitas, villa: Marta Młynarska-Kaletynowa (?).

Socjotopografia ludzkich siedzib.

X. Przestrzeń odkrywana łopatą: Danuta Minta-Tworzowska

Geografia przeszłości w świetle systemowej interpretacji źródeł (archeologicznych, historycznych, paleobotanicznych itd.).